Leer jezelf om slimmer te worden. Het kán!

Het niveau en het tempo op de middelbare school gaan omhoog. Het onderwijs wordt onpersoonlijker en leerlingen beginnen te puberen. Dit heeft volgens Dweck zeker impact, maar daar ligt niet de belangrijkste verklaring. Dweck gelooft dat hoe leerlingen presteren ook afhangt van hoe zij zelf over hun eigen intelligentie denken. Kortom, je slimheid hangt af van het onuitgesproken idee dat je hebt over je eigen kunnen.

Wat het experiment in New York aantoonde is dat de cijfers van kinderen die geloven dat hun intelligentie een vaststaand gegeven is, minder goed zijn dan de resultaten van kinderen die dat niet zo zien. Voor kinderen die denken dat hun slimheid een vaststaand gegeven is, komt het als een totale verrassing als ze in de brugklas voor het eerst moeten oefenen, fouten maken en dingen lastig vinden. Dit hebben zij eerder nooit zo ervaren. Zij dachten dat alleen kinderen die zij als niet zo slim beschouwen dat doen.

Als je een vaststaand idee hebt van je eigen intelligentie betekent dit volgens Dweck dat je ervan overtuigd bent dat je in bepaalde dingen goed bent en in andere niet. Dit noemt zij een ‘fixed mindset.’ Daar tegenover staan mensen die geloven dat je bepaalde dingen kunt leren. Zij hebben een ‘growth mindset.’

Je ‘mindset’ ontstaat in je kindertijd. Dweck toonde dit aan in een ander onderzoek. Ouders spelen hierbij een belangrijke rol. De manier waarop je complimentjes geeft aan je kind maakt volgens haar of kinderen intelligentie als ‘fixed’ of als ‘growth’ zien. Een voorbeeld: je kind zet zonder hulp z’n eerste letters op papier. Opvoeders die dan tegen hun kind zeggen: ‘Wat ben je goed, geweldig dat je al kunt schrijven’, leren hun kind dat intelligentie een vaststaand gegeven is. Volgens Dweck is het beter om te zeggen: ‘Wat oefen je al goed met het schrijven van letters.’ Dan krijgt je kind mee dat je dingen leert door inspanning.’

Dweck (1946) is al bijna veertig jaar bezig met haar mindset theorie. Zij onderzoekt ook al jaren of je de mindset van scholieren kunt veranderen. Dit doet zij door leerlingen via een brainology workshop duidelijk te maken dat je hersenen een trainbare spier zijn, die kan groeien door training.

Of dit effect heeft en of je een mindset op langere termijn echt kunt veranderen is nog niet bekend. Onderzoek heeft wel aangetoond dat leerlingen die net over het leervermogen van hun hersenen hebben gehoord, tijdelijk een beter leervermogen ontwikkelen. Maar het effect is niet blijvend en er is nog een te kleine groep mensen onderzocht.

Oefening baart kunst, aldus Dweck. Je moet vooral blijven trainen. Het is toch gek, stelt zij, dat wij mensen ophouden met oefenen als een probleem minder erg wordt of tijdelijk is opgelost. Blijven trainen dus. En laat dat nou juist ook de essentie zijn van een ‘growth-mindset.’

Lees het boek Mindset van Carol Dweck, 2012.